ท้าวกุเวรมหาราช (พระธนบดีศรีธรรมราช)
ผู้ประทานโชคลาภและความมั่งคั่ง แห่งอาณาจักรทะเลใต้

จำลองจากต้นแบบองค์ที่สวยที่สุดในโลก ซึ่งปัจจุบันอยู่ในพิพิธภัณฑ์กีเม่ต์ ประเทศฝรั่งเศส

พระธนบดี ศิลปะศรีวิชัย เนื้อสำริดสนิมเขียว อายุประมาณ 1,500 ปี ปัจจุบันอยู่ที่พิพิธภัณฑ์ กีเม่ต์ ประเทศฝรั่งเศส องค์นี้มีความงดงามสุดยอด เป็นศิลปะศรีวิชัยบริสุทธิ์ นำมาเป็นต้นแบบจัดสร้างในครั้งนี้

              พระธนบดีศรีธรรมราช (เจ้าแห่งโชคลาภ) จัดสร้างขึ้นเป็นครั้งแรก โดยจำลองแบบมาจากรูปหล่อท้าว
กุเวรเจ้าแห่งขุมทรัพย์ที่สร้างขึ้นในสมัยศรีวิชัย โดยมีชื่อเรียกหลายชื่อ เช่น พระธนบดี พระกุเวร พระรัตนครรภ์ เจ้าพ่อ
ขุมทรัพย์ เทพเจ้าแห่งโชคลาภ โบราณถือว่าเป็นพระโพธิสัตว์องค์หนึ่ง ที่มีหน้าที่ประทานความมั่งคั่ง ความมีโชคดีให้
กับผู้บูชา ฯลฯ                     

                ท้าวกุเวร เป็นเทพผู้รักษาทิศเหนือ ตามลัทธิศาสนาฮินดูและศาสนาพุทธ ประวัติของท้าวกุเวรกล่าวไว้ว่า
พระองค์ได้บำเพ็ญทุกรกิริยา เป็นเวลาหลายพันปี จนพระพรหมทรงเห็นใจโปรดให้เป็นเทพแห่งความมั่งคั่ง จากมหากาพย์
รามายณะกล่าวว่า เทพกุมาร ได้รับยานที่ขับเคลื่อนไปในอากาศได้ตามประสงค์ของเจ้าของคือ บุษบก บางตำรากล่าวว่าท้าว
กุเวรมีม้าสีขาวเป็นพาหนะ มีมเหสีนาม จารวี หรือ ฤทธี มีโอรส 2 องค์ ชื่อ มณีครีพ หรือ วรรณกวี กับ นุลกุพล หรือ มยุราช
มีธิดา 1 องค์ชื่อ มีนากษี ในรามเกียรติ์กล่าวว่า ท้าวกุเวรทรงเป็นบิดาคันธมาทน์ นายทหารของพระราม และมีสวนชื่อเจตรถ
อยู่บนยอดเขามันทร ท้าวกุเวรยังมีชื่อเรียกตามเรื่องราวและคุณสมบัติอีกหลายชื่อ เช่น กุตนุ (มีรูปร่างน่าเกลียด) รัตนครรภ
(มีเพชรเต็มพุง) ราชราช (เจ้าแห่งราชา) นรราช ธนบดี (เป็นใหญ่ในทรัพย์) ยักษราช (เจ้าแห่งยักษ์) รากชเสนทร์ (เป็นใหญ่
ในพวกรากษส) ฯลฯ

พระเศรษฐีชัมภล หรือพระธนบดี หรือ ท้าวกุเวร พิมพ์ต่างๆ ในสมัยโบราณ ซึ่งมีสร้างทั้งศรีวิชัยและทวารวดี

              ตามเรื่องรามเกียรติ์ เรียกชื่อท้าวกุเวรว่าท้าวกุเปรัน แต่ชื่อที่คนไทยคุ้นเคย คือ ท้าวเวสสุวัณ (สันสกฤต-
ไวศรวณบาลี-เวสสวณ) ในคัมภีร์ไตรเพท กล่าวว่า ทรงเป็นอธิบดี ของพวกอสูร รากษสและภูติผี ในกลุ่มพวกนับถือศาสนา
พุทธลัทธิมหายานในประเทศจีนกล่าวว่า โลกบาลทิศอุดร มีชื่อว่า "โตบุ๋น" แปลว่า " ได้ยินทั่วไป " มีพวกยักษ์เป็นบริวาร
มีกายสีดำ ถือดวงแก้วและงู ส่วนพวกธิเบตกล่าวว่าถือธงและพังพอน สีกายเป็นสีทองคำ ในประเทศญี่ปุ่นถือว่า โลกบาลทิศ
นี้เป็นเทพเจ้าประจำโชคลาภมีนามว่า " พิสะมอน " ตรงกับนามว่า " ธนบดี " หรือ ธเนศวร อันเป็นนามหนึ่งของท้าว
กุเวร แปลว่า เป็นเจ้าใหญ่แห่งพชทรัพย์ ส่วนหนึ่งของที่ถือนั้น มีแก้วมณีกับทวนหรือธง

                    ศาสนาพุทธนิกายมหายาน ลัทธิวัชรยานในคัมภีร์สาธนมาา กล่าวถึงท้าวกุเวรว่ามีหน้าที่เป็นทั้งธรรมบาล
คือ ผู้มีตำแหน่งเทียบเท่าพระโพธิสัตว์ มีหน้าที่ทำสงครามปราบปรามปีศาจและยักษ์มารต่างๆ ซึ่งเป็นศัตรูต่อพระพุทธ
ศาสนา ทรงเป็นโลกบาล (มีชื่อว่า เวสสุวัณหรือไวศรวีณ) คือ เทพผู้มีหน้าที่ปกป้องทิศทั้ง 4 (เฉพาะทิศเหนือ) อยู่บนเขา
พระสุเมรุซึ่งเป็นศูนย์กลางของจักรวาล และคอยเฝ้าคอยดูแลทางเข้าสวรรค์ (ดินแดนสุขาวดี) *

*** พระธนบดีที่เก่าที่สุด เท่าที่พบในประเทศไทย มีการสร้างมาตั้งแต่ครั้งยุคสมัยศรีวิชัย เมื่อกว่า 1,000 ปีก่อน แสดงให้
เห็นถึงความสำคัญได้อย่างดี พระธนบดียังถือว่าเป็นนิรมาณกายอีกปางหนึ่งของพระโพธิสัตว์ และยังเป็นส่วนหนึ่งของพระ
มหากษัตริย์ตามคำภีร์พระมนู ซึ่งจะหมายถึงปางหนึ่งของจตุคารามเทพก็ได้ ที่จะประทานความอุดมสมบูรณ์และความมั่ง
คั่งให้กับโลกมนุษย์การสร้างพระธนบดีครั้งนี้จึงสร้างขึ้นจากศาสตร์ความรู้ที่มีมาตั้งแต่ครั้งโบราณ

พระธนบดี หินแกะสลักที่มหาเจดีย์บุโรพุทโธ อินโดนีเซีย ศิลปะศรีวิชัยที่งดงาม ประจักษ์พยานถึงความสำคัญของพระธนบดี ผู้ประทานสมบัติพระจักรพรรดิแห่งอาณาจักรทะเลใต้

                    ในอดีตยุคสมัยที่อาณาจักรศรีวิชัยเจริญรุ่งเรืองถึงขีดสุด ประเพณีการสร้างรูปเคารพนิยมสร้างขึ้นใน
รูปของพระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร ปรากฏไปทั่วตลอดน่านน้ำทะเลใต้ ตั้งแต่ไชยาไปจนกรดเกาะชวา หรืออินโดนีเซียใน
ปัจจุบัน แต่มีรูปเคารพอยู่อีกหนึ่งองค์ที่มีการสร้างและยังคงมีหลักฐานปรากฏให้เห็น คือ พระธนบดี ซึ่งเป็นพระโพธิสัตว์
ของพระพุทธศาสนาฝ่ายมหายานเป็นที่เคารพกราบไหว้กันทั่วไป แม้แต่ในประเทศจีน ทิเบต เนปาล ฯลฯ ที่นับถือพระพุทธ
ศาสนามหายานก็มีการนับถือกันแพร่หลาย เรียกกันในชื่อของ "ชัมภล" ในภาษาไทยก็คือ ท้าวชุมพล ซึ่งมีรากมาจากภาษา
สันสกฤษต ตามคัมภีร์เก่าแก่กล่าวไว้ว่า ท่านเป็นผู้ประทานความมั่งคั่ง แผ่นดินใดที่อุดมสมบูรณ์พระมหากษัตริย์ปกครอง
แผ่นดินโดยธรรม ทรงเปี่ยมไปด้วยพระบรมเดชานุภาพเหนือกว่าพระราชาทั้งปวงหรือที่เรียกว่า "จักรพรรดิ" ท้าวกุเวร
หรือชัมภลนี้จะเป็นผู้ประทาน "สัตตัตนมณี" แก้วเจ็ดประการหรือสมบัติแห่งจักรพรรดิอันมี ช้างแก้ว ม้าแก้ว ขุนพลแก้ว
ขุนคลังแก้ว มณีแก้ว นางแก้ว จักรแก้ว

                    การประทานสมบัติเจ็ดประการของมหาจักรพรรดิ เพื่อความรุ่งเรืองแห่งแผ่นดิน มีดังนี้

                    ประการที่ 1 จักรรัตนะ  คือ จักรแก้ว หมายถึง การมีอำนาจหรือเดชานุภาพแผ่ขยายไปทั่วทุกทิศ
                    ประการที่ 2 หัตติรัตนะ คือ ช้างแก้ว หมายถึง การแสดงออกซึ่งความมีบารมีที่ยิ่งใหม่ความมั่นคง
                    ประการที่ 3 อัสสรัตนะ คือ ม้าแก้ว หมายถึง การมีบริวารข้าทาสรับใช้ที่ดี
                    ประการที่ 4 มณีรัตนะ คือ มณีแก้ว หมายถึง ความสว่าง ความมีสติปัญญา ความรู้
                    ประการที่ 5 อิตถีรัตนะ คือ นางแก้ว หมายถึง ได้คู่ครองที่ดีมีความงดงาม
                    ประการที่ 6 คหปติรัตนะ คือ ขุนคลังแก้ว หมายถึง ความมีทรัพย์สิน เงินทองบริบูรณ์
                    ประการที่ 7 ปริณายกรัตนะ คือ ขุนพลแก้ว หมายถึง ที่ปรึกษาคู่ใจ ผู้ให้ความรู้ ผู้ปกป้องคุ้มครอง บุตรที่ดี

                    ดังนั้น อานุภาพแห่งพระธนบดีนี้ สามารถอธิษฐานขอพรได้ 7 ประการดัวยกันตามคุณลักษณะของสมบัติ
จักรพรรดิ 7 ประการ ซึ่งประทานให้โดยมหาราชผู้เป็นท้าวจตุโลกบาล ซึ่งคุ้มครองดูแลโลกมนุษย์ตลอดกาล อาณาจักรศรีวิชัย
เป็นอาณาจักรที่ยิ่งใหญ่มีพระราชาธิราชที่มีพระบรมเดชานุภาพเหนือกว่าพระราชองค์อื่นปกครองทั่วน่านน้ำอาณาจักรทะเลใต้ มีพระมหากษัตริย์ที่ประกาศตนยิ่งใหญ่ ประดุจพระอาทิตย์ พระจันทร์ มีจารึกกรุงศรีวิชัยประกาศความยิ่งใหญ่ ปรากฏชัดเจน ตั้งแต่เมื่อ พ.ศ. 1318 ตามโบราณราชประเพณีจักต้องมีการสถาปนาองค์พระธนบดี ดังปรากฏรูปเคารพขององค์ธนบดี ที่เรียกกันว่า ท้าวชุมภล สร้างขึ้นเป็นพระเครื่องเนื้อดินดิบบรรจุอยู่ตามถ้ำต่างๆ ในเขตภาคใต้ และรูปหล่อเนื้อโลหะสำริด ซึ่งปัจจุบันเก็บรักษาในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติสงขลา และพบเป็นจำนวนมากในชวาหรืออินโดนีเซีย ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของ
อาณาจักรศรีวิชัยโบราณ นอกจากนั้นที่มหาเจดีย์บุโรพุทโธยังปรากฏรูปสลักหินพระธนบดีศิลปะศรีวิชัยเป็นหลักฐานว่า
เรื่องราว ของพระธนบดีนั้นมีที่มาที่ไปอย่างเด่นชัด

                    และภายในวิหารพระทรงม้าวัดพระบรมธาตุก็ปรากฏรูปปั้นของท้าวกุเวรหรือท้าวเวสสุวรรณอยู่ที่ตีน
บันได้ทางขึ้นลานพระบรมธาตุ เพียงแต่อยู่ในรูปปางของ มหาพญายักษ์ ซึ่งเป็นอีกนิรมานกายหนึ่งของพระธนบดี ทำหน้าที่
เป็นหนึ่งในสี่ของจตุโลกบาลคุ้มครองปกป้ององค์พระบรมธาตุและพระพุทธศาสนา

รูปท้าวกุเวร ประทับนั่งห้อยพระบาทข้างหนึ่งลงมาจากบัลลังก์ (ลลิตาสนะ) ทรงมีพระองค์อวบอ้วน ลงพุงสวมกรองศอ พระหัตถ์ข้างขวาทรงถือ สัตตรัตนมณี พระหัตถ์ซ้ายทรงจับพังพอน

                    การจัดสร้างพระธนบดีศรีธรรมราชขึ้นในครั้งนี้ก็ด้วยศาสตร์ความรู้ที่ให้ชาวนครศรีธรรมราชได้รับ
ทราบถึงคุณค่า และความยิ่งใหญ่ที่บรรพบุรุษชาวชวากะได้บอกกล่าวไว้ อานุภาพแห่งพระธนบดีให้คุณทางด้านโชคลาภ
ทำมาค้าขาย ประกอบสัมมาอาชีวะ ปัดเป่าสิ่งอัปมงคลชั่วร้าย โดยเฉพาะวิญญาณและภูติผีปีศาจจะไม่กล้ำกรายโดยเด็ดขาด

                    ให้ใส่ไว้ในที่เก็บเงิน ลิ้นชักตู้เซฟ กระเป๋าสตางค์ถือ หน้าตู้ค้าขาย หน้ารถที่ใช้ประกอบอาชีพ (สามารถ
ป้องกันวิญญาณร้ายสัมภเวสีไม่ให้เข้ามาได้) บูชาติดตัวเดินทางใกล้ไกลปลอดภัย ติดต่อธุรกิจการงานค้าขาย เปิดร้าน

ิอธิษฐานขอพรขอโชคลาภให้ค้าขายดี ให้โชคลาภไหลมาเทมาทั้งแปดทิศ เสนียดจัญไร สิ่งอัปมงคลไม่เข้าใกล้ทั้งแปดทิศ
โดยมีพระราหูคอยดักจับกลืนกินสิ่งชั่วร้ายและอัปมงคล มีพระธนบดีประทานโชคลาภและความมั่งคั่งให้กับสรรพสัตว์ทุก
ผู้ทุกนาม ตามแต่อำนาจบุญกรรมและวาสนาชะตาชีวิตของแต่ละคน หมั่นทำบุญให้ทาน ทำจิตใจให้ผ่องใส

---